ԼՂՀ ԳԽ նախագահի պաշտոնակատար Գեորգի Պետրոսյանի հրաժարականն ու պատճառները․ 14.06.1993թ.

Պատմական գիտությունների թեկնածու Տարոն Հակոբյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրել է․

Պատմության այս օրը՝
1993 թվականի հունիսի 14-ի առավոտյան
Ստեփանակերտ ժամանեց ՀՀ Նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանն իր գլխավորած պատվիրակությունով:
Պատվիրակության կազմում էր նաև ՀՀ պետնախարար Վազգեն Սարգսյանը:

Հ. Գ . Հիմնականում 1993 ապրիլ-հունիս ամիսներին Արցախում ռազմաքաղաքական գործընթացների մասին տեղեկությունները ներկայացվում են ընդհանրացված ձևով և բազմաբնույթ անճշտություններով (քաղաքական նկատառումներով միտումնավոր և աղավաղված ներկայացում, քաղաքական դեմքերի նկատմամբ աչառու վերաբերմունք և այլն):

Կփորձեմ ներկայացնել ՀՀ նախագահի Ստեփանակերտ կատարած այցի որոշ մանրամասները, որտեղ լուսաբանված են եղել իմ աշխատություններում: Կարծում եմ այն կլրացնի ընթերցողի պատկերացումները քաղաքական գործընթացի մասին, ինչպես նաև պատճառահետևանքային կապերը և նաև կօգնի հասկանալ ամբողջական տրամաբանությունը:

1993թ. հունիսի 12 — ի Գորիսում ( ԼՂՀ ԳԽ նախագահի պաշտոնակատար Գեորգի Պետրոսյանը հրաժարվել է ստորագրել ՄԱԿ ԱԽ-ի 822-րդ բանաձևի իրագործման անհապաղ ժամանակացույցը և հեռացել ) անհաջող հանդիպումից հետո, 1993թ. հունիսի 14-ին, ՀՀ նախագահը հանդես եկավ ԼՂՀ իշխանություններին քննադատող հետևյալ հայտարարությամբ, ուր մասնավորապես ասվեց. «ՀՀ-ն իր խորին մտահոգությունն է հայտնում վճռական պահին որոշում կայացնելու, պատասխանատվություն ստանձնելու հարցում ԼՂ իշխանությունների դրսևորած անկարողության, ինչպես նաև զինադադար հաստատելու բացառիկ պատեհությունը չիրագործելու համար …»:

Նույն օրը հունիսի 14-ին կեսօրից հետո, ՀՀ նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը ուղղաթիռով հանկարծակի ժամանեց Ստեփանակերտ: Նա նաև իր հետ բերել էր կարևոր գաղտնի փաստաթղթի նախագիծ` կոչվում էր «Պայմանագիր ՀՀ և ԼՂՀ միջև»: Այն կազմվել էր ուղաթիռում վերջինիս կողմից: Փաստաթուղը պետք է ստորագրեին ՀՀ նախագահ Լ. Տեր- Պետրոսյանը, ԼՂՀ ԳԽ նախագահի պաշտոնակատար Գեորգի Պետրոսյանը և Պաշտպանության պետական կոմիտեի նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը, ( որը կողմնակից էր փաստաթղթի ստորագրմանը):

ՀՀ նախագահը «ԼՂՀ »-ի փոխարեն պայմանագրի նախագծում նշել էր «ԼՂ», սակայն հայրիկիս` ԼՂՀ ԳԽ-ի քարտուղար Վլադիկ Հակոբյանի միջամտությամբ այն վերափոխվեց «ԼՂՀ»-ի, ինչպես նաև փոխվեցին պայմանագրի որոշ դրույթներ (իմ կարծիքով դրանից հետո ԼՂՀ ԳԽ նախագահության որոշ անդամներ նոր համաձայնվեցին ստորագրել «ԱԽ-ի 822-րդ բանաձևի իրագործման անհապաղ ժամանակացույցը»):

Պետք է նշեմ նաև, որ երկարատև պայքարից հետո, օգտագործելով հարմար պահը և լծակները, ՀՀ նախագահը կարողացավ ԼՂՀ- ում վերջնականապես կատարել իշխանափոխություն: ՀՀ նախագահը քաջ գիտակցում էր, որ ստիպողական և այլ ձևերով չէր կարող համուզել ԼՂՀ իշխանություններին` ստորագրել ՄԱԿ ԱԽ-ի 822-րդ բանաձևի իրագործման անհապաղ ժամանակացույցը, որով մեր զորքերը պետք է դուրս բերվեին Քարավաճառից: Նա գիտեր նաև, որ փաստաթղթին դեմ էր ՀՅԴ-ն, որը ներքին կարգով կոչ էր արել նախագահության անդամներին` ամեն գնով բացասական վերաբերմունք ցույց տալ փաստաթղթին: Այդուհանդերձ, ժամանելով Արցախ, ՀՀ նախագահը կարողացավ խորամանկ քայլով հասնել իր նպատակին:

Հ.Գ . 1991-1994թթ. ռազմաքաղաքական գործընթացները հասարակության և գիտական շրջանակների համար քիչ հայտնի թեմաներից է: Երբ սկսեցի աշխատել թեկնածուական թեզիս վրա բախվեցի շատ լուրջ խնդիրների, որի լուծումը չէի պատկերացնում: Նախ, գրեթե չկային պատմագիտական բնույթի աշխատություններ, իսկ քաղաքական կարևոր գործընթացներին վերաբերվող արխիվային նյութերը չէին պահպանվել և գուցե միտումնավոր: Հրատարակված գրականությունն էլ հիմնականում ստեղծված էր թարմ տպավորությունների ազդեցության տակ, ուներ հրապակախոսական և քաղաքական ուղղվածություն: Ուստի, փորձեցի առաջադրված խնդիրները պարզաբանելու համար օգտագործել նաև անձնական արխիվներ: Վերոնշյալ փաստաթուղթը ես հրապարակեցի 2011 թ., որի համար ճնշումների ենթարկվեցի…