Հայ ազգային-ազատագրական շարժման նոր պայքարաձեւը
1975թ. մայիսին ՀՅ Դաշնակցութեան Բիւրոյի անդամ, տեսաբան, անմահանուն՝ Հրաչ Տասնապետեանն իր «Հայկական Հարցը» ֆրանսերէնով բանախօսութեան աւարտին, յատարարեց հետեւեալը. «Ու հայերը տակաւին կը սպասեն: Համոզուած` իրենց դատի արդարութեան, վստահ` որ բացարձակապէս անժամանցելի են իրենց իրաւունքները, եւ իրենց հաւաքական ձգտումներուն մէջ ամրօրէն վճռակամ` անոնք տակաւին կը շարունակեն հաւատք ընծայել միջազգային խղճին, ինչպէս նաեւ արդարութեան, հաւասարութեան, ազատութեան, մարդոց եւ ազգերու ինքնորոշման իրաւունքի գաղափարներուն: Ոչ ոք շահաւոր կ’ըլլա եթէ օր մը կորսուի այդ հաւատքը»:
(Տասնապետեան Հ., Հայկական հարցը, Բէյրութ, 1977թ., էջ 56-57)Նման մի հաւատք արդէն իսկ գոյութիւն չունէր հայ երիտասարդութեան մէջ եւ Տասնապետեանի յատնած միտքն իրականում Հայ ազգային ազատագրական շարժման նոր պայքարաձեւի ծննդեան ահազանգն էր: ՄԱԿ-ում եւ այլ միջազգային ատեաններում աւելի քան երեսուն տարիների դիվանագիտական բուռն գործունէութիւնը եւ լոբբիստական տգնաջան մաքառումները փաստօրէն ոչ մի շոշափելի արդիւնք չունեցան․․․Այսպիսով, «միջազգային խիղճ եւ արդարութիւն» կոչուած անհեթեթութեան նկատմամբ իր յոյսն այլեւս կորցրած՝ հայ երիտասարդութիւնը վճռել էր մէջտեղ հանել խաղի սեփական օրէնքները եւ Թուրքիայի ու նրա հովանաւոր աշխարհակարգի հետ խօսել ՕՐՈՒԱՅ ՀԱՍԿԱՆԱԼԻ ԼԵԶՈՒՈՎ։
1975թ. հոկտեմբերի 22-ին եւ 24-ին, «Հայոց Ցեղասպանութեան Արդարութեան Մարտիկներ»-ի (ՀՑԱՄ) միջոցով, հերթաբար սպանուեցին Թուրքիայի դեսպաններ Դանիշ Թունալիղիլը՝ Վիեննայում եւ Իսմայիլ Էրեզը՝ Փարիզում:Սոյն ակտերի պատասխանատուութիւնը ստանձնող «Հայոց Ցեղասպանութեան Արդարութեան Մարտիկներ»-ի յայտարարութեան մէջ կարդում ենք․ «․․․Մենք բացի կոպտութեան դիմելուց ուրիշ որեւէ միջոց չունէինք, այդ վիճակից դուրս գալ կարողանալու համար․ թող ամբողջ աշխարհն իմանայ, որ երբ Թիւրքիան իր 1915թ․ գործած ցեղասպանութիւնը դատապարտի եւ մեր հայ ներկայացուցիչների հետ բանակցութիւն սկսի արդարութեան վերականգնման համար, մենք մեր զէնքերը վար կը դնենք։ Կեցցէ Հայաստանը»։
(Ալիք օրաթերթ, 1975 հոկտեմբերի 26, Թեհրան, Ա էջ)
Կարեն Խանլարյան