Այսօրվա իշխանությունները ղարաբաղան հիմնախնդրի կարգավորման վերաբերյալ հստակ ռազմավարություն չունեն
ՀՅԴ Բյուրոյի անդամ, Հայ դատի և քաղաքական հարցերի գրասենյակի պատասխանատու Կիրո Մանոյանի խոսքով՝ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի՝ Ազգային ժողովի հայտարարությունները հաստատում են, որ Լեռնային Ղարաբաղի հիմնահարցի կարգավորման շուրջ քննարկումներ եղել են, դրանց շուրջ պարզապես համաձայնություն չի եղել: Նա Tert.am-ի հետ զրույցում դժվարացավ ասել, թե ինչու մինչ այժմ չէին խոստովանում, որ բանակցություններ եղել են:
«Այն, որ վարչապետը հայտարարեց, որ 2018-ի մայիսից Ղարաբաղի մասին ելույթներում մի նախադասության, ստորակետի փոփոխության կարիք չի զգացել, խնդիր է, որովհետև այդ բոլոր ասածները եթե հավաքենք, հակասական հայտարարությունններ կստացվեն: Իսկ դա ցույց է տալիս, որ այսօրվա իշխանությունները ղարաբաղան հիմնախնդրի կարգավորման վերաբերյալ հստակ ռազմավարություն չունեն»,- ասաց նա:
Նա հիշատակեց նախորդ տարի Բրատիսլավայում ԵԱՀԿ 26-րդ նախարարական խորհրդաժողովի շրջանակներում ՀՀ արտգործնախարար Զոհրաբ Մնացականյանի գծած «կարմիր գծերը»:
«Բայց այնտեղ գլխավոր բացթողումն այն է, որ անտեսվում է այն փաստը, որ Արցախի ժողովուրդն իր կամքն արտահայտել է՝ սկսած 1991 թ․հանրաքվեից, մինչև 2006-ի և 2017-ի հանրաքվեն: Խոսվում է ապագայում կայանալիք կամարտահայտությամբ հիմնախնդրի լուծման մասին, բայց իրականությունն այն է, որ այդ կամարտահայտությունը տարբեր առիթներով եղել է արդեն»,- ասաց նա:
Ըստ Կիրո Մանոյանի՝ հիմա անհրաժեշտ է նախաձեռնել քայլեր, որոնք կնպաստեն Արցախի Հանրապետության միջազգային ճանաչմանը:
«Այդ քայլերից առաջինը հենց Արցախի և Հայաստանի Հանրապետության միջև ռազմավարական համագործակցության պայմանագրի ստորագրումն է, որը ոչ թե պետք է նոր պարտավորություններ դնի Հայաստանի Հանրապետության վրա, այլ իրավական հիմնավորում տա իր արածին: Միջազգային հանրությունը հիմա չի ընկալում, թե ինչու է Հայաստանը նման բան անում: Իսկ Ադրբեջանն օգտագործում է նման իրավական հիմքի բացակայությունը՝ ասելով, որ «Դուք ասում եք, որ Ղարաբաղը պետք է մասնակցի բանակցություններին, բայց ձեր զինված ուժերն են շփման գծում, եկել, գրավել եք, ես էլ գրավողի հետ եմ խոսում: Իսկ միջազգային համայնքի դեպքում՝ ամեն անգամ կարիք չի լինի, որ վարչապետը ասի, որ ինքը բանակցություններում այս բաների մասին կարող է խոսել, իսկ Ղարաբաղի իշխանություններն էլ անպայման պետք է մասնակցեն, իրենց տեսակետը հայտնեն: Այդ բոլորը պետք է այդ համաձայնագրում լինի: Հայաստանի վարչապետը, արտգործնախարարը հայտարարում են, որ Հայատսանն Արցախի անտանգության երաշխավորն է, բայց այդ մասին հավաստող իրավական հիմքը չկա»,- ասաց նա:
Անդրադառնալով Նիկոլ Փաշինյանի՝ ԱԺ-ում արած հայտարարությանը, թե «թող մեզ ոչ ոք չասի՝ ինչ բանակցենք, ինչ պետք է, բանակցում ենք», ՀՅԴ գործիչը նշեց.
«Դա քաղաքական սխալ էր, որովհետև Ազգային ժողովում բոլոր նստածները ստացել են ժողովրդի քվեն: Բոլորի առջև են իրենք պատասխանատու, չի կարելի ասել, որ մենք Արցախի մասին խոսել ենք, բայց դուք մի ասեք, թե մենք ինչպես բանակցենք: Այս հայտարարությունն էլ հակասություն ունի նախկինում արած իր հայտարարությունների հետ: Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությունների մեջ հակասությունները շատ են»,- ասաց նա:
Կիրո Մանոյանը նաև նշեց, որ Արցախի հիմնախնդրի բանակցությունների վերաբերյալ իրավունք ունեն հարցեր տալու բոլոր քաղաքական ուժերը, այդ թվում՝ արտախորհրդարանական քաղաքական ուժերը: «Մենք բոլորս ժողովրդի մաս ենք կազում, և եթե կա տեսակետ, պետք է բարձրաձայնվի»,- ասաց նա:
Դիտարկմանը, թե Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց, որ եթե բանակցություններում լինի առաջարկ, որը հարկ կհամարեն քննարկել, կբերեն Ազգային ժողով և կդնեն քվեարկության, արդյոք դա մտախություն չի առաջացնում, որ խորհրդարանական մեծամասնությունը կկարողանա անցկացնել կարգավորման տարբերակը, որը կընտրի իրենց ուժի ղեկավար վարչապետ Փաշինյանը և արդյոք դա չի նշանակում, որ վարչապետը նաև հետ է կանգնել Արցախի հարցը համաժողովրդական հանրաքվեով որոշելու գաղափարից, Կիրո Մանոյանը պատասխանեց.
«Կա նման մեկնաբանության տեղ, որ կարող են հետ կանգնել համաժողովրդական հանրաքվեի մտքից, բայց կարող է և դա չլինել: Մենք դեռ շատ հեռու ենք այդ պահից: Բայց դա չի էլ նշանակում, որ մենք պետք է հանգիստ քնենք: Մենք պետք է մեր մտահոգությունները ցանկացած իշխանության ժամանակ բարձրաձայնենք: Բայց այսօր ավելի մտահոգիչ է այն, որ վարչապետն ասում է՝ հարցեր մի տվեք բանակցություններից»,- ասաց նա:
Կիրո Մանոյանը նորից շեշտեց, որ այս իրավիճակում ավելի ընդգծված է նկատվում, որ ՀՀ այս իշխանությունների մոտ բացակայում է հինախնդրի լուծման ռազմավարությունը:
«Հայտնվել են մի տեղ, որ մերժելով առաջարկները՝ իրենք ինչ-որ բանաձևով գտել են, որ այստեղ խնդիրը Արցախի ժողովրդի անվտանգության և Արցախի կարգավիճակն են, բայց դա նույնիսկ մատուցելու ռազմավարությունը չկա, որ դիմացինները համաձայնեն դրա հետ: Չեմ ասում, որ դա շատ հեշտ գործ է լինելու: Անհրաժեշտ է, այսքան դժվարությունները հաշվի առնելով՝ նաև գնալ մյուս քայլին՝ նախաձեռնել Արցախի միջազգային ճանաչման գործընթացը և այդպես սկսել դիվանագիտական ճնշումը Ադրբեջանի վրա: Դա, իհարկե, հարուցելու է միջնորդների դժգոհությունը, բայց քանի դեռ շատ չի նվազել այս իշխանությունների ժողովրդականությունը, այս իշխանություններն ունեն այդ հնարավորությունը՝ հիմնվելով այդ ժողովրդականության վրա՝ հանդուգն քայլեր անել»,- ասաց նա:
Հռիփսիմե Հովհաննիսյան