Աջակցությունները պետք է շարունակվեն այնքան ժամանակ, մինչեւ չլուծվեն արցախցիների բնակարանային ապահովման հարցերը
Ազատության հրապարակում տեղի է ունեցել Արցախցիների իրավունքների պաշտպանության խորհրդի առաջին հանրային քննարկումը` բնակարանային ծրագրի վերաբերյալ:
Ոլորտի փորձագետ Արմեն Մանգասարյանը ներկայացրել է գործող ծրագրի հիմնախնդիրներն ու հնարավոր լուծումները:
«Շատ կարեւոր հարթակ է ստեղծվում, եւ հետագայում ցանկալի է, որ մասնակցությունն ավելի ակտիվ լինի։ Պատահական չէ, որ հենց առաջին քննարկումը բնակապահովման հետ է կապված, քանի որ արցախցիներին հուզող թիվ մեկ խնդիրն այս պահին բնակարանային հարցն Է»,- ասաց Արմեն Մանգասարյանը։ Արմեն Մանգասարյանի պնդմամբ՝ աջակցությունները պետք է շարունակվեն այնքան ժամանակ, մինչեւ չլուծվեն արցախցիների բնակարանային ապահովման հարցերը։ «Հաճախ լսում ենք, որ ասում են՝ արցախցիները պետք է աշխատեն, որպեսզի բնակվարձերի հարցերը լուծեն։ Կարծում եմ՝ որեւէ մեկի համար գաղտնիք չէ, որ արցախցին ամենաաշխատասեր հայի տեսակ է, այնպես չէ, որ չեն աշխատում։ Բայց վարձատրությունը բավարար չէ առօրյա կարիքները հոգալու, ինչպես նաեւ բնակվարձերի հարցը լուծելու համար։ Աջակցությունը պետք է տրամադրվի այնքան ժամանակ, քանի դեռ չի լուծվել արցախցիների բնակարանային խնդիրը»։
Արմեն Մանգասարյանն ասաց, որ ՀՀ կառավարությունը պետք է ուշադրության կենտրոնում պահի ու բարելավի արցախցիների բնակապահովման ծրագիրը։ Նրա փոխանցմամբ ծրագրի դիմելիությունը շատ ցածր է, այս պահի տվյալներով հավաստագիր է ստացել արցախցի ընտանիքների շուրջ 3 տոկոսը։ Այդ հավաստագրերն իրացրել են, այսինքն՝ արդեն բնակարան է ձեռք բերել արցախցիների 0,2 տոկոսը։ «Կարծում եմ՝ սա ամեն ինչ ասում է այս ծրագրի մասին։ Արցախում եւս մենք բնակապահովման ծրագիր էինք իրականացնում, եւ արցախցիները կփաստեն, թե ինչ հերթեր էին մեր կոմիտեի դիմաց։ Այսինքն՝ եթե տեղահանված ընտանիքը չի դիմում բնակարանային ծրագրին, ուրեմն ծրագրի հետ ինչ-որ բան այն չէ։ Եվ 40+10 հազար ծրագիրը դադարեցնեն՝ պնդելով, որ դադարեցնում ենք, որպեսզի օգտվեն հավաստագրերից, միանշանակ սխալ է, քանի որ այս պահին ոչ բոլոր ընտանիքները կարող են դիմել եւ սերտիֆիկատ ստանալ։ Գոնե, եթե նման որոշում է կայացվում, պետք է փուլային տարբերակով լինի»,- հավելեց նա։
Բնակապահովման ծրագիրն, ըստ Մանգասարյանի, ունի իրավական խնդիրներ, ինչպես նաեւ բանկերի հետ կապված խնդիրներ։ Ֆինանսական առումով բնակարանների իրական շուկայական արժեքները չեն արտացոլում այն արժեքները, որոնք տրամադրվում են վկայագրով։ Հավաստագիր ստանալու գործընթացը շատ հեշտ է, բայց ստանալուց հետո մարդիկ բախվում են բազմաթիվ խնդիրների, որովհետեւ, նրա խոսքով, այս ծրագրի հիմքում դրվել են կառավարչական եւ քաղաքական մի շարք սկզբունքներ։ Եթե շահառուն սերտիֆիկատի գումարին հավասար կամ դրանից ցածր արժեքով բնակարան է ձեռք բերել եւ ցանկանում է գնել, բայց ունի գործող ժամկետանց վարկ՝ բանկը նրան հիփոթեքային վարկ չի տրամադրում, եւ ինքը պետք է բանկի հետ պարզի իր հարաբերությունները։ Խնդիրը ներկայացվել է աշխատանքի եւ սոցիալական հարցերի նախարարություն, խոստացել են ապրիլի մեկից լուծել այն։
Իրավական խնդիրների մասին խոսելով Ա․Մանգասարյանն անդրադարձավ նաեւ քաղաքացիության խնդրին․ «Քաղաքացիության հարցը իրավական դաշտում է։ Այնպես չէ, որ արցախցին չի ուզում լինել ՀՀ քաղաքացի։ Արցախցին ամբողջ կյանքում երազել է միանալ մայր Հայաստանի հետ եւ եղել է ՀՀ քաղաքացի։ Եվ այժմ ներկայացնել, թե արցախցիները չեն ուզում քաղաքացի դառնալ, դա իրականությանը չի համապատասխանում։ Ծրագրում կան նաեւ մի շարք այլ խնդիրներ, որոնք ընդհուպ հակասահմանադրական են։ Կարելի է առանձնացնել հենց սեփականության իրավունքի հետ կապված, խտրականության հարցերը»,- նշել է նա։
Քննարկման ընթացքում մասնակիցները նշված հարցերի շուրջ կիսվել են իրենց մտահոգություններով եւ լուծումների շուրջ առաջարկներ հնչեցրել։