Ադրբեջանի այսպես կոչված խաղաղությունը պահանջում է, որ Արցախի հայերը լքվեն՝ նրանց տները ջնջվեն, նրանց մշակույթը ոչնչացվի

Երբ աշխարհը նշում էր Հայոց ցեղասպանության արդարության օրը ապրիլի 24-ին, Ամերիկայի հայ ազգային կոմիտեի (ANCA) ազգային թիմի անդամները ճամփորդեցին ԱՄՆ-ով մեկ՝ միանալու համայնքային հիշատակի միջոցառումներին, պաշտպանելով արդարությունն ու պատասխանատվությունը Թուրքիայի և Ադրբեջանի 1915թ. և 2023թ. կատարած հանցագործությունների համար:

Հայ Երիտասարդական Միության (AYF-YOARF) «Արդարության քայլարշավ» Սպիտակ տան հանրահավաքի ժամանակ ANCA-ի նախագահ Ջորջ Աղջայանը հզոր կերպով խոսեց Հայոց ցեղասպանության շարունակական բնույթի և հայ ժողովրդին սպառնացող ներկայիս վտանգի մասին: «Այն, ինչի մասին մենք այսօր խոսում ենք, երկու ցեղասպանություն չէ, այլ մեկ շարունակական ցեղասպանություն, որը սկսվել է 110 տարի առաջ և շարունակվում է մինչ օրս: Եթե դուք քայլել եք մեր ժողովրդի հողերի վրա, դուք տեսել եք ավերածությունը, որը շարունակվել է մեր մշակութային ժառանգության նկատմամբ, խտրականությունն ու ցավը, որ պատճառվել է այդ հողերում դեռ ապրող հայերին: Եվ դուք հասկանում եք, որ Արցախում տեղի ունեցածը մի ծրագրի մաս է, որը 110 տարի առաջ սկսել է Թալեաթ փաշան: Այսօրվա Թուրքիան և Ադրբեջանը իրականացնում են ճիշտ նույն ծրագիրը»:

Թայմս Սքուերի հիշատակի միջոցառման ժամանակ, որը հովանավորում էին Վարդանանց ասպետները՝ ANCA-ի և մի շարք այլ կազմակերպությունների հետ միասին, Ազգային հիմնական տնօրեն Գև Իսկաջյանը հայտարարեց, որ հայ ազգը շարունակում է արդարության համար իր պայքարը «մեր վերապրածների անմեռ հավատքով, որոնք սովորեցրին մեզ, որ դիմադրության ամենամեծ գործողությունը ապրելն է, բարգավաճելը և երբեք չմոռանալը: Եվ այսօր, 110 տարի անց, մենք երդվում ենք ոչ միայն գոյատևել, այլ բարձրանալ, բարձրանալ որպես չկոտրված ժողովուրդ, բարձրանալ որպես վերածնված ազգ»:

Իսկաջյանը սկզբունքների շուրջ «իրական միասնության» կոչ արեց՝ ի պաշտպանություն Արցախի, Ադրբեջանի հայ ռազմագերիների և բանտարկյալների ազատ արձակման և Հայոց ցեղասպանության արդարության համար: «Եվ մենք անխոնջ կաշխատենք, անխոնջ՝ ընդդեմ ցանկացած մեկի և ամեն ինչի, որ կանգնած է մեր նպատակների ճանապարհին», – նշեց Իսկաջյանը:

Մեծ Դետրոյթի Հայոց ցեղասպանության միացյալ կոմիտեի՝ Հայոց ցեղասպանության տարեկան հիշատակի միջոցառման ժամանակ, ANCA-ի քաղաքականության տնօրեն Ալեքս Գալիցկին ընդգծեց Արցախի հայերի վերադարձի իրավունքի ապահովման կարևորությունը՝ որպես Ադրբեջան-Հայաստան տարածաշրջանային խաղաղության ցանկացած գործարքի պայման: «Ի տարբերություն Հայոց ցեղասպանության, որը տեղի է ունեցել 100 տարի առաջ և որը մենք այսօր հավաքվել ենք հիշատակելու համար, Արցախի ցեղասպանությունը շրջելի է: […]

Մենք երբեք չպետք է հրաժարվենք վերադարձի կոլեկտիվ իրավունքի համար մեր պայքարից՝ իրական երաշխիքներով, որոնք թույլ կտան մեր ժողովրդին ապրել Արցախում՝ զերծ բռնությունից, ահաբեկությունից և վրեժխնդրությունից, զերծ ստրկացումից»: Գալիցկին պատկերացնում է մի ապագա, որտեղ հայերը լիովին իրականացնում են ինքնորոշման և ինքնակառավարման իրենց իրավունքը՝ ապահովելու, որ ոչնչացման սպառնալիքն այլևս չվարակի հայ ժողովրդի ոգին: Հայկական ոգու վերածնունդի տեսլականի իրականացումը մասամբ իրագործվում է ANCA-ի կողմից սփյուռքահայերի ռազմավարական կազմակերպման միջոցով՝ հայկական Դատի առաջխաղացման նպատակով:

Հայոց ցեղասպանության հիշատակի ANC-Illinois միջոցառման ժամանակ ելույթ ունենալով, ANCA-ի Հաղորդակցության տնօրեն Էլիզաբեթ Չուլջյանը դատապարտեց Թրամփի վարչակազմի կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչման վերջին նահանջը՝ անվանելով այդ հայտարարությունը «դիտավորյալ նահանջ ճշմարտությունից: Ամոթալի ազդանշան, որ անգամ Արցախի էթնիկ զտումից հետո ամերիկյան առաջնորդները դեռևս դիտարկում են ցեղասպանության ճանաչումը որպես աշխարհաքաղաքական ապրանք»: Չուլջյանը զգուշացրեց Ադրբեջան-Հայաստան «խաղաղության» բանակցությունների մասին, որոնք պարտադրվում են հրացանի փողով: «Ադրբեջանի այսպես կոչված խաղաղությունը պահանջում է հրադադարի վերահսկիչների հեռացում: Այն պահանջում է, որ Հայաստանը Բաքվի հրամանով վերաշարադրի իր սահմանադրությունը: Այն պահանջում է, որ Արցախի հայերը լքվեն՝ նրանց տները ջնջվեն, նրանց մշակույթը ոչնչացվի: Սա խաղաղություն չէ: Դա հնազանդություն է: Դա ցեղասպանության վերջին փուլն է»: Համասդեղ հայկական դպրոցի կողմից կազմակերպված Մեծ Վաշինգտոնի Հայոց ցեղասպանության հիշատակման միջոցառման ժամանակ, ANCA-ի Ծրագրերի համակարգող Նարեկ Մեսրոբյանը կիսվեց իր պապ Հայկ Մեսրոբյանի և մեծ հորեղբայր Վաղարշ Մեսրոբյանի պատմությամբ՝ ազատության մարտիկների, ովքեր մասնակցել են Ուրֆայի պատմական պաշտպանությանը:

«Հենց այսպիսի ֆիդայիների շնորհիվ է, որ մենք այսօր կարողանում ենք հավաքվել և կանգնել որպես հայեր: Նրանց անհնազանդության ոգին է, որ մեզ տարել է առաջ և շարունակում է տանել: Եվ ահա թե ինչու, այսօր՝ ապրիլի 24-ին, ես չեմ ձգտում պարզապես լինել հպարտ և հավատարիմ հայ: Ես ձգտում եմ գրել նրանց ոգով և ինքս դառնալ ֆիդայի՝ դիմացկուն, անսասան և ակտիվորեն ներգրավված Հայ Դատի մեջ»: Նա ուղղակի կոչ արեց իր լսարանին. «Եկեք չլինենք պասիվ և խորհրդանշական: Եկեք չնշենք Հայոց ցեղասպանությունը միայն տարին մեկ անգամ: Եկեք լինենք ոչ միայն սգացողներ, այլ դառնանք ակտիվիստներ: Եկեք դառնանք գործիչներ: Մարտիկներ: Եկեք հիշենք մեր անցյալը ամեն օր, և ֆիդայիների ոգով, շարունակենք մեր սուրբ պայքարը՝ ոչ միայն ապրիլի 24-ին, այլ ամեն օր»: Բոլոր ելույթներում ANCA-ի թիմը կոչ արեց ամերիկահայերին և արդարության դաշնակիցներին կոնկրետ ԱՄՆ գործողություններ ձեռնարկել քաղաքականության առաջնահերթությունների լայն շրջանակի վերաբերյալ:

Առաջին հերթին, նրանք ընդգծեցին FREEDOM Support ակտի 907-րդ բաժնի կիրառումը՝ Ադրբեջանին ԱՄՆ-ի ռազմական օգնությունը դադարեցնելու համար, միաժամանակ պահանջելով Ալիևի ռեժիմին ցանկացած ռազմական օգնության լիակատար արգելք: Բացի այդ, ANCA-ն պահանջում է Մագնիցկու պատժամիջոցներ պատերազմական հանցագործությունների համար պատասխանատու ադրբեջանական պաշտոնյաների նկատմամբ:

Այս անհապաղ միջոցառումներից բացի, ANCA-ն նաև կոչ է անում ԱՄՆ-ին առաջնորդել դիվանագիտական ջանքերը ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդում՝ հայերի անվտանգ վերադարձն Արցախ ապահովելու համար:

Ավելին, նրանք կոչ են անում ԱՄՆ կառավարությանը պահանջել, որ Թուրքիան դադարեցնի Հայոց ցեղասպանության ժխտումը, ինչպես նաև անհապաղ միջոցներ ձեռնարկի Երուսաղեմի հայկական քրիստոնեական թաղամասի պաշտպանության համար: Այս բոլոր կոչերի ընթացքում ANCA-ն ընդգծեց ցեղասպանության ժխտման մեջ ԱՄՆ-ի մեղսակցությունը դադարեցնելու հրատապությունը, միաժամանակ աշխատելով արգելափակել զենքի վաճառքը Թուրքիային և Ադրբեջանին, և վերջապես ճնշում գործադրել Ադրբեջանի վրա՝ հայ պատանդներին անհապաղ ազատ արձակելու համար: