Մեր մեծ տեսլականի անքակտելի մի մասը

(Սեպտեմբերի 2-ի առիթով)

ԱՐԱՄ ՇԱՀՆԱԶԱՐԵԱՆ

Արցախի Հանրապետութիւնը 29 տարեկան է:

Համազգային մեծ տօն լինելուց բացի, այս օրը՝ սեպտեմբերի 2-ը, միեւնոյն ժամանակ, նաեւ բացառիկ առիթ է մտորելու յանուն Արցախի վաղւայ օրւայ մեր անելիքների եւ պարտականութիւնների մասին:

Այս առիթով անհրաժեշտ է կատարել մի քանի դիտարկում.

ա- Ինչքան աւելի ենք հեռանում 1991 թւականի սեպտեմբերի 2-ի պատմական օրից, այնքան աւելի ենք համոզւում, որ այդ օրը ժողովրդական պատգամաւորների Լեռնային Ղարաբաղի մարզային եւ Շահումեանի շրջանային խորհուրդների համատեղ նստաշրջանը կատարեց ամենաճիշտ ընտրութիւնը՝ հռչակելով Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութիւնը նախկին ԼՂԻՄ եւ Շահումեանի շրջանի սահմաններում, որին յաջորդելու եկաւ 1991 թւականի դեկտեմբերի 10-ին անցկացւած անկախութեան հանարքւէն, որի ընթացքում արցախահայութեան աւելի քան 99 տոկոսը քւէրակեց Արցախի անկախութեան օգտին:

Պատերազմական դաժան տարիներն ու դժւարութիւններն անգամ չնսեմացրին ու հարցականի տակ չտարան պատմական այդ ընտրութիւնների բացարձակ ճշմարտացիութիւնը, քանզի ապագայ զարգացումներն ու յաղթանակները փաստեցին, որ դրանք հայ ժողովրդի արդի պատմութեան ամենամեծ նւաճումների հիմնաքարերն էին, որոնց համար չկար որեւէ այլընտրանք:

բ- Տօնական այս օրում, սակայն, չպէտք է թուլացնել զգօնութիւնն ու մտաթող անել այն ճշմարտութիւնը, որ մերօրեայ տագնապալից աշխարհում, Արցախի Հանրապետութիւնը կանգնած է միջազգային եւ տարածաշրջանային տարաբնոյթ ու տարատեսակ մարտահրաւէրների դէմ-յանդիման, որոնք այսպէս թէ այնպէս, ուղղակի կամ անուղղակի ազդում են նրա ներկայ ու ապագայ ճակատագրի վրայ:

Ուրեմն ամէն ինչից առաջ, մենք ազգովի պէտք է ելակէտ ընդունենք հայոց արծւաբոյնի հզօրացումն ու բարգաւաճումը, ինչը կը երաշխաւորի հնարաւոր բոլոր մարտահրաւէրների եւ ճգնաժամերի անվնաս եւ ապահով յաղթահարումը:

Իսկ դրա համար պէտք է գիտակցել.

– Տարբեր նշանակութեան արտաքին ու ներքին մարտահրաւէրներն յաղթահարելու, Արցախի յաղթական երթի շաունակականութիւնն ամրագրելու նպատակով, առաջին հերթին մեզ անհրաժեշտ է պատմական իմաստութիւն՝ անցած ուղին ճիշտ գնահատելու, արածներն ու չարածները, ձեռք բերումներն ու բացթողումները վեր հանելու, դրանցից անհրաժեշտ դասերը քաղելու համար:

– Երիցս կրկնւող, չխամրող եւ չհնացող իմաստութեան կոչնակն անընդհատ յիշեցնում է. Անկախութիւնը բացարձակ եւ անժամանցելի արժէք է: անկախութիւնը չունի որեւէ այլընտրանք, այն մեր գոյատեւման գրաւականն է:

Այս իմաստութիւնը տարածւում է ինչպէս Հայաստանի, այնպէս էլ Արցախի վրայ: Ուստի՝ Արցախի անկախութեան եւ ինքնիշխանութեան պահպանման համար արժէ գնալ ամէն տեսակի զոհողութեան, անգամ՝ գերագոյնին:

Արցախահայութիւնն արդէն ապացուցել է, որ ծանր զրկանքները երբեւէ չեն կարող իր մօտ նսեմացնել հաւատարմութիւնն անկախութեան գաղափարին:

Մնում է շարունակել նոյն ընթացքը: Չվարանել, չընկրկել դժւարութիւնների ու սպառնալիքների առջեւ, եւ կառչած մնալ անկախութեան գաղափարին ու հաւատամքին, գիտակցելով, որ դա է Արցախի /եւ ոչմիայն Արցախի, այլ՝ ողջ հայութեան/ վաղւայ օրւայ լուսաւորող միակ փարոսը:

Եւ ամենակարեւորը.

– Մենք պէտք է երբեւէ մտաթող չանենք այն, որ Արցախի անվտանգութեան հետ կապւած չկան երկրորդական՝ ածանցեալ խնդիրներ: Դրանք բոլորը ազգային անվտանգութեան նշանակութեան հարցեր են, որոնց կարգաւորումից է կախւած Արցախի եւ արցախահայութեան իրաւունքների ամբողջական եւ վերջնական իւրացումը, անվտանգութեան երաշխաւորումը, եւ զարգացման ու բարգաւաճման անխափան ընթացքի ամրագրումը:

Դա առաջինը պէտք է գիտակցեն հէնց օրւայ իշխանութիւնները, թէ՛ Արցախում, թէ՛ Հայաստանում: Այնպէս, որ ներազգային եւ միջազգային հարթակներում, նրանց իւրաքանչիւր գործողութիւն, իւրաքանչիւր ելոյթ եւ քաղաքական յայտարարութիւն պէտք է ելակէտ ընդունի այս սկզբունքը:

– Հէնց այս համատեքստում է պէտք դիտարկել Հայաստանի եւ Արցախի Հանրապետութիւնների միջեւ ռազմավարական դաշինքի մասին համաձայնագրի սեղմ ժամկէտներում կնքելու անհրաժեշտութիւը, որի մասին առաջինը եւ բազմիցս բարձրաձայնել է, եւ շարունակում է բարձրաձայնել Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւնը:

Այս համաձայանգիրը իրաւականօրէն կամրագրի Հայաստանի Հանրապետութեան իշխանութիւնների յանձնառութիւնը՝ շարունակել հանդէս գալու որպէս Արցախի Հանրապետութեան անկախութեան եւ անվտանգութեան երաշխաւորի, եւ կը բացառի ԼՂ հիմնահարցի կարգաւորման հետ կապւած բոլոր տեսակի հնարաւոր շեղումներն ու սայթաքումները:

– Եւ վերջապէս, մենք պէտք է գիտակցենք, որ կան ազգային հեռահար շահեր ու նպատակներ, որոնք որպէս ազգ, մեր գոյութեան եւ յարատեւման գրաւականն են: Դրանց զոհաբերումը յանուն ժամանակաւոր՝ անցողիկ շահերի անթոյլատրելի եւ աններելի սխալ է, որի համար միանշանակօրէն ստիպւած են լինելու հատուցել ապագայ սերունդները, եւ նրանք երբեւէ չեն ներելու մեզ, եթէ, իհարկէ, մենք չունենանք ազգային բաւարար իմաստութիւն ու կամք՝ նրանց զրկելով մեր մեծ տեսլականի՝ ՄԻԱՑԵԱԼ, ԱԶԱՏ ՈՒ ԱՆԿԱԽ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ գաղափարի նւրագործման հնարաւորութիւնից: Տեսլական, որի անքակտելի մի մասն է ԱԶԱՏ ՈՒ ԱՆԿԱԽ ԱՐՑԱԽԸ:

Ուրեմն յիշենք ու մտապահենք՝ Մայիսի 28-ի եւ Սեպտեմբերի 21-ի պէս, Սեպտեմբերի 2-ն էլ կոչւած է ծառայելու այդ մեծ տեսլականի նւիրագործմանը:

alikonline.ir