Արցախը պետք է մնա կայուն, համախմբված և ՀՅԴ գաղափարներով տոգորված առաջ շարժվի. Հակոբ Տեր-Խաչատուրյան

Դեկտեմբերի 15-ին կայացած ՀՅԴ Արցախի Արտակարգ Շրջանային ժողովին մասնակցելու նպատակով Արցախում էր ՀՅԴ Բյուրոյի ներկայացուցիչ Հակոբ Տեր-Խաչատուրյանը: Ժողովից հետո «Ապառաժ»-ը զրուցել է ՀՅԴ Բյուրոյի ներկայացուցչի հետ՝ Դաշնակցության անելիքների, ներքին ու արտաքին մարտահրավերների, կայացած ժողովի և այլ հարցերի շուրջ:

—Ինչպե՞ս կգնահատեիք Արտակարգ Շրջանային ժողովի ընթացքը և ընդունված որոշումները:

-Պատմական ժողով էր, ընտրություններն էլ լինելու են պատմական: Արցախը պետք է մնա կայուն, համախմբված և ՀՅԴ գաղափարներով տոգորված առաջ շարժվի:

Շատ ուրախ եմ, որ ժողովն անցավ համերաշխ, փոխհասկացողության մթնոլորտում և եզրակացրեց, որ Արցախի առաջիկա համապետական ընտրություններին կներկայանա նախագահի սեփական թեկնածուով: Վստահ եմ, որ մեր ընկերները ակտիվ և ամբողջական նվիրումով մասնակցություն են ունենալու այս ընտրարշավին, որպեսզի այն պսակվի հաջողությամբ և Դաշնակցությունն իր կարևոր տեղն ունենա Արցախի քաղաքական կյանքում:

-Վերջերս ԱՄՆ Սենատի կողմից ընդունվել է Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչող բանաձև: Արդյո՞ք հնարավոր եք համարում նախագահի մակարդակով Ցեղասպանության ճանաչումը և արդյո՞ք հնարավոր է դրանից հետո ԱՄՆ Հայ Դատի գրասենյակների աշխատանքների հիմնական ուղղությունը դառնա Արցախի ճանաչումը:

-ԱՄՆ Սենատում այդ բանաձևի ընդունումը մեծ հաջողություն էր, որի համար տարիներ շարունակ աշխատում էինք: Ի պատիվ ՀՅԴ Հայ Դատի հանձնախմբի և ԱՄՆ հայության՝ հնարավոր դարձավ դրա իրագործումը, որն ինքնին շարունակությունն էր ԱՄՆ ներկայացուցիչների պալատի կողմից ընդունված նմանատիպ բանաձևի: ԱՄՆ-ն Հայոց ցեղասպանության առաջին ճանաչողներից էր, որ դեռևս 1951թ. նախագահի մակարդակով օգտագործել է «Ցեղասպանություն» տերմինը: ԱՄՆ վերջին նախագահը, ով օգտագործել է «Հայոց ցեղասպանություն» բառը, Ռոնալդ Ռեյգանն էր: Բանաձևն այդ կեցվածքի վերահաստատումն էր, որը չէր հաջողվում տարիներ ի վեր՝ հիմնականում թուրքական ճնշումների պատճառով: Մեր հաջորդ քայլը ԱՄՆ-ում գործող հանձնախմբերի և գրասենյակների ջանքերով նախագահի կողմից «Ցեղասպանություն» բառի օգտագործման ապահովումն է: Կարևոր է, որ 2020թ. ԱՄՆ-ում ընտրված նոր նախագահը ևս օգտագործի այն՝ հենված այդ երկու բանաձևերի վրա:

ԱՄՆ մի շարք նահանգներ արդեն ճանաչել են Արցախը, դաշնային մակարդակով ճանաչման մասին խոսելը մի քիչ վաղ է: Բայց դա չի նշանակում, որ մենք չպետք է շարունակենք աշխատել այդ ուղղությամբ:

-Վերջերս այցելել էիք Լիբանան, որտեղ քաղաքական և տնտեսական անկայուն իրավիճակ է: Այդ առումով ինչպե՞ս եք գնահատում Լիբանանի հայ համայնքի վիճակը:

-Լիբանանի համայնքի վիճակը բավականին դժվար է՝ հիմնականում տնտեսական ճգնաժամի պատճառով: Առկա է նաև քաղաքական անկայունություն ու անորոշություն, որն ավելի է սաստկացնում տնտեսական ճգնաժամը: Նույնիսկ Լիբանանի քաղաքացիական պատերազմի օրերին այսպիսի տնտեսական մեծ ցնցում չէր եղել: Իմ այցելության նպատակն էր զորավիգ կանգնել ՀՅԴ Լիբանանի Կենտրոնական կոմիտեին, ինչպես նաև համայն լիբանանահայությանը, վերահաստատելու, որ Դաշնակցությունն իրենց կողքին է և գործնական քայլերի է դիմելու այս ճգնաժամը հաղթահարելու համար: «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամը հայկական համայնքի տնտեսական ճգնաժամը մեղմելու համար գումար է հատկացրել, Արցախի նախագահը խոստացել է օժանդակություն տրամադրել: Գնահատելի է, որ թե ՀՀ, և թե ԱՀ նախագահները պատրաստակամություն են հայտնել աջակցության ցուցաբերել: Սա բարոյական մեծ նշանակություն ունի և գոտեպնդող է: Մենք էլ մեր ծրագրերն ունենք օգնելու մանավանդ ընչազուրկ դասակարգի կրթական, համայնքային կյանքի լիարժեք ապահովմանը:

Համայնքի տրամադրվածությունն այնպիսին է, որ պետք է կազմվի Ազգային համաձայնական կառավարություն, որը պետք է վայելի ժողովրդի վստահությունը:

—Հաճախ են հնչում Դաշնակցությունը «ներսի» և «դրսի» բաժանելու կարծիքներ, արդյո՞ք նույնը չեն Հայաստանում և Սփյուռքում ապրող դաշնակցականների տեսլականները, խնդիրների լուծման նկատմամբ իրենց դիրքորոշումները:

-Կասկած չկա, որ ինչպես ամեն մի մեծ կազմակերպության, այնպես էլ ՀՅ Դաշնակցության մեջ տարբեր կարծիքներ կան ու պետք է լինեն: Մենք ներքին ժողովների ընթացքում քաջալերում ենք բազմակարծությունը, որովհետև կարծիքների բախումից է ծնվում առողջ եզրակացությունը: Բայց հստակ է, որ չկա «ներսի» ու «դրսի», «հին» ու «նոր» դաշնակցական: Դաշնակցությունն ունի երկաթյա կարգապահություն: Կարծիքների բախումներից և որոշման կայացումից հետո այն դառնում է դաշնակցականի որոշումը: Կարելի է ունենալ կարծիքների տարբերություն մարտավարական առումով, բայց ընդհանուր նպատակակետերի, ռազմավարության մեջ մենք գաղափարական կենտրոնացում ունենք: Այսպես է Դաշնակցությունը տարիներով գոյատևել և հաջողել:

Երևանում դեկտեմբերի սկզբներին տեղի ունեցած երիտասարդական խորհրդաժողովի ժամանակ աշխարհի չորս կողմերից ժամանած երիտասարդներն այդ հարցերը քննարկեցին և երբեմն բուռն բանավեճ տեղի ունեցավ: Բայց հոյակապ էր տեսնել, որ յուրաքանչյուրն, անկախ իր բնակության վայրից, ներկայացնում էր նույն կերպարը, նույն նկարագիրը, նույն համոզումը և մեր գաղափարական հիմքի հանդեպ ամբողջական հավատը:

-ՀՀ վերջին ընտրություններից հետո ՀՅԴ-ն դարձել է արտախորհրդարանական քաղաքական ուժ: Այս պարագայում` ո՞րն եք համարում Դաշնակցության ամենակարևոր մարտահրավերը:

-Ընտրություններից հետո մեր հիմնական օրակարգն էր՝ ճշտել Դաշնակցության դերը Հայաստանի քաղաքական առօրյայում: Եվ այդ ուղղությամբ մենք ՀՅԴ Գերագույն մարմնի հետ որդեգրեցինք այլընտրանքային, այսպես կոչված՝ «ստվերային կառավարության» մոդելը: Այս մոդելը հաստատում է, որ մենք խորհրդարանում և նրանից դուրս անելիք ունենք: Հայաստանի պարագայում որոշվեց ստեղծել մասնագիտական ոլորտային հանձնախմբեր, որպեսզի յուրաքանչյուր պետական ոլորտի վերաբերյալ ուսումնասիրություններ կատարեն և առաջարկներ ներկայացնեն կառավարությանը կամ խորհրդարանին: Ունենք 11 հանձնախումբ, շուրջ 150 հոգի է աշխատում այդ հանձնախմբերում: Դրանցում ընդգրկված են փորձառու ընկերներ, երիտասարդներ և տարբեր ոլորտների մասնագետներ Սփյուռքից: Դրա կողքին գործում է Բյուրոյի ընկերատնտեսական ուսումնասիրությունների գրասենյակը, որն ավելի ռազմավարական մակարդակի ուսումնասիրություններ է կատարում: Աշխատանքներ ենք տանում նաև ՀՅԴ աշխատանքային իրավունքների պաշտպանության գրասենյակի գործունեությունն ընդարձակելու ուղղությամբ: Այդ գրասենյակները պաշտպանում են աշխատողների իրավունքները, նպատակ ունենք Երևանի գրասենյակից բացի մասնաճյուղեր բացել բոլոր մարզերում:

Կառավարության ծրագրի վերաբերյալ մեր ուսումնասիրությունը, առաջարկներն ենք ներկայացրել, որը դժբախտաբար, արձագանք չի ունեցել: Այս կառավարության գործելաոճում ամենագիտության, այլ կարծիք չընդունելու միտում ենք նկատում. նրանք այլ կարծիքի կարիք չունեն, ունեն «իմաստության բանալին»: Այդ իմաստով՝ ընդհանուր համերաշխություն, միասնական ճիգ, համահայկական համախմբում առաջացնելու միտում չեմ տեսնում: Ընդհակառակը, բաժանարար գծեր են տանում, «սևի» ու «սպիտակի» հարց դեռևս գոյություն ունի: Ընդդիմությունը ժողովրդավար երկրում բնական երևույթ է, բայց Հայաստանում այն վերածվում է թշնամանքի, որն անընդունելի է:

-Նկատելի է, որ ՀՀ իշխանությունները պայքար են սկսել Դաշնակցության դեմ: Ի՞նչ կասեք այդ մասին:

-Վերջերս շատ հստակ, համակարգված աշխատանք է ընթանում ՀՅԴ-ի դեմ: Ըստ երևույթին, այսպես կոչված «մասնագետները» սխալ խորհուրդներ են տալիս վարչապետին ու նրա շրջապատին: Նրանք հանգել են այն եզրակացության, որ Դաշնակցության դեմ արշավի կետերից մեկը կարող է լինել «ներսի» և «դրսի» դաշնակցականների, «հին» ու «նոր» ղեկավարության խնդիրը: Այդ սխալ եզրակացության վրա հիմնված՝ նրանք կարծում են, որ եթե համադրված պայքար տանեն այդ ուղղությամբ, կարող են ճեղքեր առաջացնել:

Հույս ունենք, որ մեր կոչերին ընդառաջելով նրանք կհրաժարվեն բաժանարար գծեր ստեղծելու քաղաքականությունից, որովհետև նրանց իշխանության բերած ժողովրդային շարժումը վարչապետի իսկ բառերով «սիրո և հանդուրժողականության», ժողովրդավար երկիր կառուցելու նպատակ ունի: Մենք շատ ոլորտներում կարող ենք համագործակցել, եթե իշխանությունները բոլորին համախմբելու խոհեմություն ցուցաբերեն և ուժերը մասնատելու փոխարեն կենտրոնացնեն բոլորի կողմից ընդունելի հստակ նպատակի իրականացման համար: Նույնիսկ այս իրավիճակում, երբ կա լարված մթնոլորտ, մենք շարունակում ենք մեր աշխատանքները մի շարք նախարարությունների հետ: Լավագույն օրինակը պաշտպանության և արտաքին գործերի նախարարություններն  են: ՀՅԴ-ն աշխարհով մեկ իր ուժերն օգտագործում է Հայաստանի դիվանագիտության հետ պաշտպանելու Հայաստանի միջազգային վարկը՝ սատարելով նրա պետականության ամրապնդմանը և չթողնելով, որ ներքին խնդիրներն արտացոլվեն արտաքին ճակատում: Այս հակադրություններից կարող է ուրախանալ միայն ու միայն մեր թշնամին, որը Հայաստանի սահմաններից դուրս է:

Ուզում եմ հիշեցնել Ստեփանակերտում հոկտեմբերին հրավիրված խորհրդաժողովի մասին, երբ առաջին անգամ հավաքվեցին Արցախին սատարող շուրջ 150 քաղաքական, գիտական և մամուլի օտարազգի ներկայացուցիչներ: Հոկտեմբերին տեղի ունեցած այդ խորհրդաժողովում հիմք դրվեց Արցախի բարեկամների ցանցին, որը շարունակական երևույթ է և պետք է ընդարձակվի:

-ՀՅԴ-ն արդեն 130-ամյակն է թևակոխում: Ի՞նչ ծրագրեր են նախատեսվում, որո՞նք եք համարում կուսակցության առաջնահերթ մարտահրավերները:

-Առաջիկա տարիների մեր կարևորագույն մարտահրավերը Հայաստանի հզորացումն է, Հայաստանի տնտեսական զարգացումը, ընկերային արդարության հաստատումը և միասնականության ոգու վերականգնումը: Երկրորդը՝ Արցախի պարագայում բանակցային գործընթացի առողջ ընթացքն է՝ Արցախի ինքնորոշման իրավունքի և վերջապես անկախության ճանաչումը: Արցախը պիտի դառնա լիիրավ անկախ և վերամիավորվի Մայր հայրենիքի հետ:

Սփյուռքի դեպքում վերակենսավորման խնդիր ունենք: Ծրագրում ենք այլ ուժերի հետ խորհրդաժողով կազմակերպել և բոլոր ուղեկից կառույցների միացյալ համագումար հրավիրել հայրենիքում: Անշուշտ, մեծ շուքով նշելու ենք Սևրի դաշնագրի 100-ամյակը, որը պարտամուրհակ է հայ ժողովրդի նկատմամբ:

Այստեղ ուզում եմ ավելացնել, որ առկա է միջինարևելյան ճգնաժամերի խնդիրը, որը մենք պետք է համակողմանի ուսումնասիրության ենթարկենք և այն հունավորելու ուղիներ մշակենք: Մեր նպատակն այն է, որ Սփյուռքի սիրտը հանդիսացող, երբեմնի հզոր միջինարևելյան գաղութները համահայկական աջակցության արժանանան, որպեսզի գոյատևեն, իսկ արտագաղթի դեպքում հաստատվեն հայրենիքում:

Ջավախքի պարագայում՝ մեր հիմնական առաջադրանքներից է այնտեղ բնակվող հայրենակիցներին աջակցելը, որպեսզի պաշտպանվեն նրանց իրավունքները: Վրաստանի իշխանությունները միշտ չէ, որ հարգում են այդ իրավունքները: Մեր պարտականությունն է՝ շարունակաբար այդ հարցը օրակարգում պահել, որպեսզի մեր եղբայրներն ու քույրերը ամուր կառչած մնան հայրենի հողին:

Հարցազրույցը՝ Տաթեւիկ Աղաջանյանի