«Մենք ոչ միայն լավի, այլև վատի տերն ենք, պատասխանատվությունից խուսափող քաղաքական ուժ չենք»

Հարցազրույց ՀՅԴ պատգամավորության թեկնածու Արծվիկ Մինասյանի հետ

— Պարոն Մինասյան, մինչև 2016 թ. պատգամավոր եք եղել, հետո նախարար Հովիկ Աբրահամյանի, Կարեն Կարապետյանի, ապա Նիկոլ Փաշինյանի օրոք: Նախընտրական ցուցակում Ձեր անվան դիմաց նշված է, որ չեք աշխատում, այսինքն՝ գործազուրկ եք: Դաժա՞ն է քաղաքական գործչի կյանքը:

— Իհարկե, քաղաքական գործչի, առհասարակ պետական բարձրաստիճան պաշտոնյայի աշխատանքային գործունեության մեջ ռիսկերը չափազանց բարձր են, հատկապես երբ քաղաքական որոշման արդյունքում այլևս չես զբաղեցնում պաշտոն, պարզ է, որ ռիսկն այնքան բարձր է, որ մի մասը տարբեր պատճառներով չի ուզում գործ ունենալ նախկին բարձրաստիճան պաշտոնյայի հետ, մի մասը փորձում է զերծ մնալ որևէ հնարավոր շահարկումներից, մի մասը մտածում է, որ առաջարկվող աշխատանքը չի ընդունի այդ անձը:

Այո, 2007-2016 թթ. եղել եմ պատգամավոր, ֆինանսավարկային և բյուջետային հարցերի մշտական հանձնաժողովի փոխնախագահ: Իմ գործունեության գնահատականը ժամանակին տրվել է, չեմ ուզում անդրադառնալ այդ թեմայի մանրամասներին, թեև հաջողություններ եմ ունեցել բազմաթիվ օրենսդրական նախաձեռնությունների, հանրային լայն քննարկման դրված հարցերում:

2016-ին երբ համագործակցության կամ կոալիցիոն կառավարություն ձևավորվեց Հովիկ Աբրահամյանի վարչապետությամբ, մենք, ըստ էության, մտանք իրագործելու մի կառավարության ծրագիր, որին ժամանակին կողմ չենք եղել, բայց ընթացքում փորձեցինք մեր մոտեցումները, գաղափարներն իրացնել: Կարճ տևեց համագործակցությունն այդ կառավարության հետ, որովհետև 2016 թ.-ի սեպտեմբերին կառավարության հրաժարական տեղի ունեցավ, նշանակվեց նոր վարչապետ, և քանի որ նոր ծրագիր պետք է ներկայացվեր, պարզ է, որ մեր մոտեցումների էական մասն արտացոլեցինք ծրագրում: 2017-ի ապրիլին Ազգային ժողովի ընտրության արդյունքներով ձևավորված կառավարության մեջ մեր մոտեցումներն ավելի մեծ տեղ գրավեցին: Կարող եմ ասել, եթե նույնիսկ թվայինի վերածենք, մեր մոտեցումների 80 տոկոսն իրացվեց կառավարության ծրագրի մեջ:

2018-ին հայտնի իրադարձությունների արդյունքում տեղի ունեցավ հերթական փոփոխությունը՝ արդեն նոր կառավարություն, և այդ ծրագրում նորից փորձեցինք իրացնել մեր մոտեցումները, որոնց մի էական մասը կարողացանք արտացոլել կառավարության ծրագրի մեջ: Հոկտեմբերի 2-ին հայտնի իրադարձության արդյունքում դուրս եկանք, բայց, ըստ էության, կառավարության ծրագրում արտացոլված մնաց մեր մոտեցումների էական մասը, առնվազն նրանք, որոնց շուրջ համաձայնություն ունեցել ենք: Այնպես որ, այս երկու տարիներին տեսաք, թե կառավարությունը, ներառյալ ես՝ որպես նախարար, քանի անգամ է հրաժարական տվել, նշանակվել:

— Բայց հիմա 1,5 ամիս է՝ գործազուրկ եք:

— Այո, 1,5 ամիս է՝ գործազուրկ եմ, իբրև դաշնակցական՝ փորձում եմ ինտեգրվել քաղաքական կյանքում, դրա համար առաջիկայում կուսակցության որոշմամբ առաջադրվել եմ պատգամավորության թեկնածու:

Բացառելու ենք որևէ հնարավոր կոալիցիա, եթե մեր ձայնը վճռական չէ այդտեղ

— Պարոն Մինասյան, դաշնակցական գործիչները միշտ հայտարարում են, որ հավատարիմ են իրենց սկզբունքներին: Սերժ Սարգսյանի և Նիկոլ Փաշինյանի օրոք գործող իշխանության հետ համագործակցություն է եղել, ապա դուրս եք եկել: Ձեր գործընկեր հանրապետականները չեն կիսում Ձեր պնդումները սկզբունքայնության մասին: Երեկ ՀՀԿ-ական պատգամավորներից մեկն ասել էր, որ 6 ամսվա մեջ 2-3 ամգամ մտափոխվել եք: Հասարակության մեջ էլ այսպիսի կարծիք կա, որ կողմ ըլլալով՝ դեմ եք լինում: Ինչպե՞ս կպատասխանեք Ձեզ քննադատողներին:

— Դիպուկ ասացիք, իսկապես, հաճախ մեզ մեղադրում են բաների մեջ, որ առաջին հայացքից թվում է, թե դեմ ենք ինչ-որ բանի, բայց կողմ ենք քվեարկում կամ հակառակը: Այս թյուրիմացությունը գալիս է նրանից, որ Դաշնակցության տեղն ու դիրքն այդպես էլ շատերը չեն ուզում ընկալել:

Դաշնակցությունը շարքային կամ դասական ներքաղաքական ուժերից չէ, ընտրական այն կուսակցություններից չէ, որ հիմա մասնակցեց ընտրություններին, չանցավ, վերացավ-գնաց: 128 տարվա մեր պատմությունը ցույց է տվել, որ անգամ երբ ՀՅԴ-ն պաշտոնապես չէր գործում Հայաստանում, պետականության և հայապահպանության խնդիրը նրա կենտրոնական հարցերից էր, անկախ պետականության վերականգման ժամանակահատվածում՝ 1991-ից այս կողմ, ՀՅԴ-ն կրկին ռեպրեսիայի ենթարկվեց իշխանությունների կողմից, սահմանափակվեց կուսակցության գործունեությունը, բայց դրա արդյունքում կուսակցությունը չդադարեց գոյություն ունենալ, հակառակը՝ մեր պետականությունն ուժեղացնող գործություններում փորձում էր աջակցել իշխանություններին, նույն ձևով՝ Ռոբերտ Քոչարյանի, Սերժ Սարգսյանի կառավարման տարիներին, Նիկոլ Փաշինյանի օրոք: Սա նշանակում է, որ ՀՅԴ-ի դիրքը միշտ եղել է պետականության ուղեգծով, և այս կամ այն իշխանությունները համագործակցել են Դաշնակցության հետ են, ոչ թե ՀՅԴ-ն է ձգտել հայտնվել այստեղ կամ այնտեղ:

Այն ուժի հետ, որը պետականությունը որպես ողնաշար է ընդունում, և իշխանության հետ, որը գործողություններ պետք է անի այս ողնաշարի համար, Դաշնակցության համագործակցությունն ավելի շատ է եղել, քան նրանց, որ քիչ քայլեր են արել ողնաշարի ամրացման համար: Ցանկացած հարց, որտեղ ՀՅԴ-ն քննադատաբար է մոտեցել կամ պաշտպանել է որևէ տեսակետ, կարող ենք վերլուծել այս տեսակետից, և ՀՅԴ-ին կսկսեն հասկանալ:

Մեր թերացումն է, որ լիարժեքորեն չենք կարողանում բացատրել հանրությանն այս ամենը: Ամեն դեպքում եթե ՀՀԿ-ականներն այդպիսի բան են ասել, ուղղակի զարմանում եմ, որովհետև գոնե նրանք մեր սկզբունքայնությանը ծանոթ են, հենց նաև մեր սկզբունքայնության ազդեցությամբ է, որ ծնվեց համահայկական հռչակագիրը, ինչը ժամանակին ՀՀԿ-ականները մերժում էին հայ-թուրքական հարաբերությունների մասով:  Դրանից հետո Հանրապետության երրորդ նախագահը հանեց ստորագրությունն այն արձանագրություններից, որոնք ՀՀ-ն պարտության էին տանում: Սահմանդրական փոփոխություններում մեր ազդեցությունը չափազանց մեծ է, մոռացե՞լ են այս ամենը: Հենց դրանք հնարավորություն տվեցին երկրում լայնամասշտաբ փոփոխությունների:

Ինչո՞ւ ենք կարևորում առաջիկա պառլամենտը, որովհետև այսօր սահմանադրական փոփոխություններն օրենսդրական ապահովվածություն չունեն, և պառլամենտը մեծածավալ գործ ունի անելու: Շատ արագ ընդունեցին մի շարք օրենքներ, որոնք, ըստ էության, խաթարում են սահմանադրական հիմնարար սկզբունքները, օրինակ՝ սուպերվարչապետական ինստիտուտը: Հիմա այս պառլամենտը պետք է ուշադրություն դարձնի այս հարցերին: Այս առումով առաջիկա ընտրություններում, անշուշտ, հավակնում ենք այնպիսի մասնակցության, որ մեր ազդեցությունը լինի, ավելին՝ հիմա էլ հայտարարում ենք, որ բացառելու ենք որևէ հնարավոր կոալիցիա, եթե մեր ձայնը վճռական չէ այդտեղ:

— Այսինքն՝ այն կոալիցիաներում, որտեղ եղել եք, ձեր ձայնը վճռակա՞ն չէր:

— Հաճախ վճռական չի եղել մեր քվեն, բայց ազդեցությունն այնքան վճռական էր, որ կարողացել ենք փոխել շատ հարցեր, սակայն վճռական չլինելը իշխանության կողմից հաճախ օգտագործվում է՝ վատ նախաձեռնություններ առաջ մղելու համար: Եվ ստացվում է, որ իշխանություններին վերագրվող բոլոր բացասական բաների տերը մենք էլ ենք: Մենք ոչ միայն լավի, այլև վատի տերն ենք: Մենք պատասխանատվությունից խուսափող քաղաքական ուժ չենք:

Եվ մի կարևոր եզրահանգում անեմ այս ամենից. հաճախ ՀՅԴ անդամին շփոթում են ՀՅԴ-ի հետ: ՀՅԴ-ն ոչ ես եմ, ոչ էլ իմ կուսակից ընկերը, ՀՅԴ-ն գաղափարախոսություն է, ժողովրդի, հասարակության, մեր ազգի երազանքի ամփոփված կառուցվածքն է, ի վերջո, Դաշնակցությունը հայ ժողովուրդն է: Եվ ցանկացած քննադատություն դաշնակցական որևէ գործչի հասցեին չպետք է դառնա քննադատություն Դաշնակցության հասցեին, որովհետև 128-ամյա քաղաքական ուժին հաճախ մանկամիտ մեղադրանքներ ներկայացնելն առնվազն խոսում է այն մասին, որ մեր հասարակության մեջ քաղաքական մտածողությունը, պետականության զգացումը դեռևս գտնվում է այնքան նվազ մակարդակի վրա, որ այդ մարդիկ պարզապես պետք է իրավունք չունենան զբաղվել քաղաքականությամբ. ոչ թե արգելեն, այլ իրենք իրենց պետք է չմտցնեն մի տեղ, որտեղից բան չեն հասկանում:

Դաշնակցությունն իր արմատներին հենված քաղաքական ուժ է

— Ինչո՞ւ պետք է քաղաքացին ընտրի ՀՅԴ-ին:

— Որովհետև Դաշնակցությունը յուրաքանչյուր հայն է, յուրաքանչյուր հայի անցյալն է, ներկան և ապագան: Յուրաքանչյուր հայ իր անցյալում, նույնիսկ ներկայում ունի դաշնակցականի բնորոշ հատկություն, բայց անհատը ոչ մի բան չի կարող անել, եթե գաղափարակիցներ չունենա:

Դաշնակցությանը հաճախ շփոթում են, որ սեկտայի նման է, փակ է, բայց այդպես չէ, ամենաժողովրդավար ներկուսակցական աշխատանքը հենց ՀՅԴ-ի մեջ է, և մարդն, աջակցելով Դաշնակցությանն, օժանդակում է ինքն իրեն, իր ընտանիքին, իր վաղվա օրվան: Մի փիլիսոփա ասել է՝ եթե ձեզ թվում է, թե մեզ կառավարում են մեր ապագա պատկերացումները, ապա սխալվում եք, մեզ կառավարում է մեր անցյալը և որքան շատ կառավարի, այդքան արմատներիդ մոտ կլինես: Դաշնակցությունն իր արմատներին հենված քաղաքական ուժ է:

— Հաշվի առնելով Երևանի ընտրազանգվածի չափը և ՀՅԴ-ի անհաջողությունն ավագանու ընտրություններում՝ նվազագույն շեմը հաղթահարելու ակնկալիք ունե՞ք:

— Սա էլ մի հերթական սխալ է, որ անընդհատ կրկնում են: Եթե ուշադիր նայեք, Երևանի և ԱԺ կամ նույնիսկ նախագահական ընտրությունները չեն կրկնել իրար, խոսքը եղել է լրիվ տարբեր ցուցանիշների մասին: Այսինքն՝ քաղաքային, համայնքային ընտրությունը միշտ տարբերվել են քաղաքական ընտրությունից: Այս անգամ քաղաքի ընտրությունների ժամանակ տեղի ունեցավ խեղաթյուրում: Եթե հիշում եք, քվեարկություն գնաց ոչ թե Երևանի ավագանի ընտրելու հարցի շուրջ, այլ, ըստ էության, վստահության հանրաքվե էր, բայց արտահերթ ընտրություններ անցկացնելու մասով նույնիսկ 80 տոկոսն էր քիչ, առնվազն 98 տոկոս պետք է լիներ, որովհետև որևէ մեկը դեմ չէր արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններին: Հիմա դրա արդյունքում մի ցուցանիշ վերցվեց՝ ի դեմս Երևանի ավագանում ներկայացված քաղաքական ուժերի ցուցակի, և հիմա սկսում են պտտեցնել, որ ամբողջ հանրապետությունով մեկ այսպիսի վիճակ է: Հավաստիացնում եմ, որ այդ վիճակը չէ:

— Համենայն դեպս, Երևանի ընտրազանգվածը մեծ է՝ 800 հազարից ավելի ընտրող կա:

— Դաշնակցությունը Երևանում ունեցել է մեծ հաջողություններ նաև խորհրդարանական ընտրություններին:

— Երևանի ավագանու ընտրություններում 1,62 տոկոս ձայնը սպասելի՞ արդյունք էր Ձեզ համար:

— Իհարկե, անսպասելի էր, բայց նաև սպասելի էր, որովհետև, ինչպես նշեցի, ոչ թե ավագանու քվեարկություն, այլ վստահության հանրաքվե էր: Սա չափման միջոց չէ մեզ համար:

— Իսկ չե՞ք կարծում, որ նույնը կարող է կրկնվել նաև դեկտեմբերին:

— Ոչ, բացառում եմ:

— Ինչո՞ւ:

— Մեր հասարակությունը քաջ գիտակցում է, թե ինչ է քաղաքական ընտրությունը և պառլամենտում ներկայացվածությունը: Պառլամենտը կոլեգիալ մարմին է, որտեղ քաղաքական ուժերը, հասարակության տարբեր հատվածի և տարբեր մտածողության մարդիկ ներկայացված պետք է լինեն:

Այն գաղափարները, տեսակետները, որոնք ավելի շատ են տարածված հասարակության մեջ, առաջնահերթ ներկայացնում են այդ հատվածը: Իսկ այսօր կա՞ մեկը, ով կհերքի, որ ՀՅԴ-ի գաղափարները կամ մոտեցումները տարածված են հանրության մեջ: Կարող են ընդունել կամ չընդունել, բայց տարածված են:

— Այսինքն՝ ակնկալիք ունեք, որ նվազագույն շեմը հաղթահարելու եք:

— Միանշանակ: Ոչ միայն նվազագույնի շեմը կհաղթահարենք, այլև շատ ավելի պատկառելի ներկայացվածություն կունենանք, մանավանդ երբ հասարակությունն ավելի մանրամասն տեղեկություն ունենա ապրիլյան դեպքերի ժամանակ Դաշնակցության իրական կեցվածքի մասին, որի մասին հաճախ համեստորեն չենք բարձրաձայնում, բայց, կարծում ենք, որ հասարակությունը հիմա պետք է մանրամասն տեղեկանա, թե ինչպես է ՀՅԴ-ն նպաստել, որ արյունահեղություն չլինի, հասարակության, ժողովրդական շարժման այս մեծածավալ ընդվզումը հանգեցնի համակարգային փոփոխությունների, թե ինչպես է ՀՅԴ-ն նոր կառավարության ղեկավարի խնդրանքով աջակցել իրենց: Մենք համեստորեն լռել ենք սրանց մասին՝ մեր էությունից ելնելով, բայց, կարծում եմ, հիմա հասարակությունը պետք է բաց տեքստով լսի այդ մասին:

— Պարոն Մինասյան, չընտրվելու դեպքում ի՞նչ եք անելու, որտե՞ղ եք աշխատելու:

— Նախ՝ վստահ եմ, որ ՀՅԴ-ն լինելու է խորհրդարանում: Ինչ վերաբերում է իմ անձին, փառք Աստծո, երկու մասնագիտություն ունեմ, այնպիսի կենսագրություն ունեմ, որ որևէ ձևով գործազուրկ չեմ մնա: Իմ սկզբունքը հետևյալն է եղել՝ քանի դեռ պետական ծառայող եմ, ոչ միայն բիզնես հետաքրքրություն պետք է չունենամ, այլև որևէ ձևով այլ եկամուտների ակնկալիք: Դրա համար 25 տարվա պետական փորձով հանդերձ եթե չլինեմ խորհրդարանում, կաշխատեմ մասնավոր սեկտորում կամ կփորձեմ սեփական նախաձեռնություններն իրագործել կամ էլ պետական այլ ոլորտներում աշխատել: Կյանքը ցույց կտա ապագան:

Մարինե Մարտիրոսյան

Լուսանկարը՝ Սարո Բաղդասարյանի