Զուգադիպությո՞ւն, թե՞ ճակատագիր…

Աշխարհի ուշադրությունը Հայ Դատին սևեռելու նպատակով 1983 թվականի հուլիսի 27-ին Հայ Հեղափոխական Բանակի հինգ անդամներ` Վաչե Տաղլյանը, Սեդրակ Աճեմյանը, Սիմոն Յահնիյանը, Արա Քրջյանը և Սարգիս Աբրահամյանը, մտան Պորտուգալիայի մայրաքաղաք Լիզբոնի (Լիսաբոնի) թուրքական դեսպանատուն՝ դիմելով անձնազոհ քայլի:

Սիմոնի եղբայրը՝ Զարեհ Յահնիյանը, իր ֆեյսբուքյան էջում պատմել է Սիմոնի մասին ուշագրավ հուշ, որը ներկայացնում ենք ստորև:

«Ինչ՞ կոչել այս պատմութիւնը
Սնահաւատութիւն՞
Զուգադիպութիւն՞
Նախախնամութիւն՞
Ճակատագիր՞
թէ այլ

Այսօրուայ նման կը յիշեմ 1979 թուականն էր, եւ մեր տան համար նոր երաժշտական (Stereo set) առած էի որը իր մէջ կը պարունակէր նաեւ Խօսափող, Սիմոնը որոշեց փորձարկել այդ խօսափողը, տանը դատարկ (cassete) չկար ուրեմն Հունարէն երգերու (cassete)ի մը վրայ ըրաւ ձայնագրութիւն, որպէս կատակ սկսած ձայնագրութիւնը վերածուեցաւ հարցազրոյցի եւ հիմնական հաղորդավարը ինքն էր, հարց կուտար Մօրս, Քրոջս ու ինձ, Հայրս բացակայ էր տունէն, իսկ հարցը հետեւեալն էր «Ինչ՞ է ձեր կարծիքը Հայ դատի մասին»
մօտաւորապէս 9 վայրկեան «րոպէ» ձայնագրութիւն մըն էր, չեմ յիշեր եթէ այդ ժամանակ նոյնիսկ լսեցինք կամ ոչ, եւ այդ տարիներէն (Casset)-ը մնացած էր որպէս հին ապրանք, շատ տարիներ ետք երբ արդէն Սիմոնը նահատակուած էր, ընկերներէս մին ինձանից խնդրեց որ իրեն տամ մի քանի (Casset) ու ես ընդառաջեցի իր փափաքին եւ տուի, նրանց մէջ նաեւ կար այս մէկը զորս ես լրիւ մոռացել էի իր պատրաստուած օրուանէ, կրկին անգամ անցան երկար տարիներ եւ ես երբ իմ ընկերոջ ինքնաշարժի մէջ էի ինձ ըսաւ թէ ինքնաշարժը ծախելու է եւ թէ տուած (casset)ներդ կրնաս ետ առնել, ըսի հարիւր տարուայ բաներ են եւ ոչ ալ այլեւս կաշխատին, աղբանոց թափէ, սակայն տոպրակը ինձ տուաւ ըսելով քու ապրանքն է առ ինչ կուզես ըրէ, ես փոխանակ աղբանոց թափեմ կրկին անգամ տարի տուն եւ թաղեցի դարակներէն մէկու մէջ, հասաւ 2001 թուական, երբ որոշեցի մեկնիլ Միացեալ նահանգներ, եւ սենեակս կը դասաւորէի ու կարգը հասաւ այն դարակին որտեղ կային նաեւ մի քանի (casset)-ներ, ու մէկ առ մէկ սկսայ ստուգել թէ ինչ երգեր են եւ նետել աղբի տոպրակի մէջ, ձեռքս անցաւ հնամաշ (TDK) սպիտակ (casset) մը որու վրայ գրուած էր (yasso barba yianni), տեղադրեցի (player)-ի մէջ եւ երբ սկսաւ նուագել ամբողջ մարմնովս դող անցաւ, կը լսէի 1979 թուականի ձայնագրութիւնը որտեղ Սիմոնը կատակով հարցեր կուղղեր մեզ, շուարած սակայն ականջս չէի կրնար հեռացնել եւ յուզմունքով կը լսէի, թէ կը խնթայի եւ միեւնոյն ժամանակ կարտասուէի յիշելով նահատակ եղբօրս, սակայն այս բոլորը կարծես չէր բաւեր եւ եկաւ երկրորդ սառը ցնցուղը, երբ հարցազրոյցի աւարտին Սիմոնը ըսաւ իր ձայնը փոխած կատակաբանի ոճով

«Հիմա այս (Casset)-ը պիտի պահուի եւ պիտի լսուի 2001 թուականին…
դէմս դրուած օրացոյցը ինձ ամէն օր կը յուշեր թէ 2001 թուականն ենք
ձայնագրութիւն մը որ կատարուած էր 1979 թուականին եւ մոռացութեան մատնուած, 22 տարի ետք այստեղ այնտեղ գտնուելով աղբաման չգնալով մնացած էր մեր մօտ, ու միայն 2001 թուականին իմ ամերիկա երթալու առթիւ ըրած մաքրութեան ժամանակ պատահմամբ գտնուած եւ յայտնաբերուած երիզը պիտի յիշեցներ Սիմոնի խօսքը որ այս երիզը պիտի պահուի եւ միայն 2001 թուականին պիտի լսուի.
Զուգադիպութիւն՞
նախախնամութիւն՞
թէ ինչ՞

Լսուածը լրիւ կատակ էր, ուրախութիւն էր, խնդուք եւ ծիծաղ այդ 1979-ին սակայն նոյն կատակը խնդուքը եւ ծիծաղը այնքան Ցաւոտ էր 2001-ին, այնքան… բնականաբար այդ ձայնագրութիւնը թուայնացուցի եւ մօտս կը պահեմ որպէս ոսկի յուշ.
Ձեզ կը ներկայացնեմ երկու բաժին իր հարցը ուղղուած իր Մօր կատակի ձայնով եւ նաեւ այն բաժինը որ կըսէ պիտի պահուի եւ լսուի 2001 թուականին»:

Ձայնագրությունը հետևյալ հղումով: