Քարտեզների ցուցահանդես Ստեփանակերտում
Մայիսի 28-ին Ստեփանակերտի երիտասարդության պալատում տեղի ունեցավ քարտեզների ցուցահանդես: Ցուցահանդեսին ներկա էին ԼՂՀ ԱԺ նախագահ Աշոտ Ղուլյանը, ԼՂՀ ԱԺ <<Դաշնակցություն>> խմբակցության անդամ Արմեն Սարգսյանը, ԼՂՀ Արտաքին գործերի նախարար Կարեն Միրզոյանը, ԼՂՀ մշակույթի եւ երիտասարդության հարցերի նախարար Նարինե Աղաբալյանը, ԼՂՀ էկոնոմիակայի փոխնախարար Սերգեյ Շահվերդյանը եւ այլոք:
Ցուցահանդեսին ներկայացված էր ԱՅԱՍ Ծովային հետազոտությունների ակումբի անդամ Վահե Անանյանի պատմական քարտեզների հավաքածուի մի մասը:
Վահե Անանյանի հավաքածուն ներառում է Ք.Ա. 6–րդ դարից մինչև 20–րդ դարի կեսերին աշխարհի տարբեր անկյուններում կազմված մոտ 3000 քարտեզներ։ Դրանցից յուրաքանչյուրում արտացոլված է Հայաստանը` պատմական իր տարբեր փուլերում։ Այն լրացվել է ավելի քան 20 տարի:
Ցուցահանդեսի մասնակիցներին սկզբում ներկայացրին քարտեզները, քարտեզների հետ կապված հետաքրքիր պատմական իրադարձություններ:
ԱՅԱՍ Ծովային հետազոտությունների ակումբի անդամ Վահե Անանյանի քարտեզների հիմնական մասը պատճեններ են, միայն 50 հատը օրիգինալ է: Դրանք նա հավաքել է տարբեր համալսարանների գրադարաններից, թանգարաններից, արխիվներից:
Ցուցահանդեսին ներկայացված էր աշխարհի ամենահին քարտեզը՝ կավե սալիկի վրա պատկերված Բաբելոնյան քարտեզը:
Վերջինիս վրա նշված է 5 պետություն, որոնցից այսօր միայն Հայաստանը գոյություն ունի: Ինչպես նաեւ ցուցադրվեց 1280-ական թվականների տեոձեւ, վանական տիպի առաջին հայատառ հայկական քարտեզի պատճենը, որի օրիգինալը գտնվում է Մատենադարանում. դրախտի աշխարհագրական դիրքի քարտեզը, ուր դրախտը համընկնում է Հայաստանի տարածքի հետ:
<<Չնայած Հայաստանը մի քանի դար գոյություն չուներ որպես պետականություն ունեցող երկիր , սակայն այդ ժամանակների համաշխարհային քարտեզներում նշվում էր այն, քանի որ աշխարհի ամենակարեւոր աշխարհաքաղաքական տարածքներից էր: Հավաքածուի մեջ կան պատմական ատլասներ, որոնք շատ տարածված էին 19-րդ դարում: Այնտեղ պատկերված է սկիզբը՝ դրախտը, հետո հայտնվում է երկու-երեք պետություն եւ մինեւ 19-րդ դարը յուրաքանչյուր քարտեզի վրա Հայաստանը միշտ նույն տեղում է>>,- նշեց Վահե Անանյանը:
Հատկանշական է, որ ներկայացված երկու քարտեզներում նշված է նաեւ Արցախը: Մեկը 1788 թվականի ֆրանսիական քարտեզ է, որտեղ նշված է Հյուսիսային Արցախը, մյուսը՝ 1855 թվականի գերմանական քարտեզ, որում հստակ նշված է Արցախի տարածքը:
Հայագետ Գագիկ Պողոսյանը վստահ է, որ կարիք չկա ադրբեջանցիների հետ վիճելու, փորձելու ինչ-որ բաներ ապացուցել, այլ պարզապես պետք է տարբեր լեզուներով բազմացնել այս քարտեզները եւ թե՛ Ադրբեջանին, թե՛ աշխարհին հիշեցնել իրականությունը:
Հայագետը նշեց, որ նմանատիպ ցուցահանդեսներ եղել են արդեն Մոսկվայում եւ Սանկտ Պետերբուրգում: Նախատեսվում է այն ներկայացնել նաեւ այլ երկրներում, սակայն այսօր այն, ինչ արվում է, արվում է պարզապես նրանց ընկերների եւ նրանց ջանքերով:
Ցուցահանդեսին ներկայացված էր նաեւ 1926 թվականի Հայաստանի (Ղարաբաղի հետ) եւ Վան քաղաքի ինքնապաշտպանության քարտեզները: Քարտեզները պատկանում են իրանահայ, արցախաբնակ Արա Պուլուզյանի ընտանիքին: Վանեցի պապը այդ քարտեզները նվեր էր ստացել դրանց հեղինակից՝ Մարտիրոս Խերանյանից: 8 տարի առաջ՝ 1926 թվականին, Հայաստանի քարտեզը նրանց ընտանիքի կողմից նվիրել են Ստեփանակերտի պատմաերկրագիտական թանգարանին:
