ԱՄՆ Կոնգրեսի գրադարանում Ցեղասպանությունից փրկված հայերի վերաբերյալ աննախադեպ տեսանյութեր են հայտնաբերվել
Միացյալ Նահանգների Կոնգրեսի գրադարանում հայտնաբերվել են Հայոց ցեղասպանությունից փրկված հայերի բացառիկ տեսանյութեր, որոնց վրա պատկերված է, թե ինչպես են հայ փախստականներն ու որբ երեխաները տեղափոխվում, այնուհետեւ՝ նավակներով հեռանում Թուրքիայից:
Տեսանյութերը բացառիկ են, քանի որ նախկինում համարվում էր, որ Ցեղասպանության տարիներին փախուստի դիմած հայերը պատկերված են եղել միայն լուսանկարներում: Այսպիսով` Կոնգրեսի գրադարանում հայտնաբերված տեսանյութերը Ցեղասպանության վերաբերյալ առաջին հայտնի տեսագրություններն են:
Տեսանյութերը վերականգնվել են մասնագետների կողմից եւ հինգշաբթի ցուցադրվելու են Իտալիայում այս օրերին անցկացվող Il cinema ritrovato (Վերականգնված կինո) Բոլոնիայի 29-րդ կինոփառատոնի ժամանակ՝ «Հայաստան՝ մարդասիրության բնօրրան» ընդհանուր խորագրով: Փառատոնի պատասխանատու Մերիան Լվինսքին, որի օգնությամբ բացահայտվել են այդ բացառիկ տեսանյութերը, պատմում է, որ տեսանյութերը նկարահանվել են 1923 թվականին Թուրքիայի տարածքում:
«Ես նկատեցի, որ տեսագրությունների վրա Ստամբուլի հայտնի վայրերն են պատկերված: Դա Ստամբուլն է, եւ այնտեղ պատկերված է մանկատունը, որում պատերազմից հետո բրիտանացիները հայ որբ երեխաներին էին խնամում` մինչ Ստամբուլից նրանց տեղափոխելը»,- ասել է նա:
Լվինսքին պատմել է, որ տեսանյութերի բացահայտումն ուղղակի հրաշք էր: Մինչ Կոնգրեսի գրադարանում հայտնվելը, դրանք պահվել են Օրեգոնի պատմական հասարակության պահոցում: Դրանց հեղինակը դեռեւս անհայտ է:
«Այս տեսանյութերի ցուցադրությունը մեզ համար հարգանքի տուրքի մատուցում է, մենք դրանք դիտարկում ենք որպես պատմական իրողություն: Ներկայումս մենք բանակցություններ ենք վարում Ստամբուլի կինոյի փառատոնի կազմակերպիչների հետ: Նրանք արտառոց մարդիկ են, եւ հնարավոր է՝ այդ տեսանյութերը ցուցադրենք նաեւ Ստամբուլում»,- ասել է Մերիան Լվինսքին:
Բոլոնիայի 29-րդ կինոփառատոնի շրջանակներում ցուցադրվելու են նաեւ Համո Բեկնազարյանի «Նամուսը», Փարաջանովի «Սայաթ Նովան» եւ Մալյանի «Նահապետը», սակայն, կազմակերպիչների խոսքով, փառատոնի զմրուխտը «Հայաստան՝ մարդասիրության բնօրրան» նորահայտ բացառիկ տեսանյութն է լինելու: